Dismenorea

Dhimbjet menstruale

Çfarë është dismenorea?

Dismenorea është termi mjekësor për dhimbjen menstruale, e cila ndodh para ose gjatë ciklit menstrual. Ajo është një nga ankesat më të shpeshta në moshën riprodhuese dhe mund të ndikojë ndjeshëm në cilësinë e jetës.

Ekzistojnë dy lloje kryesore të dismenoresë:

Dismenorea primare

• Nuk ka një shkak të identifikueshëm anatomik apo patologjik.

• Fillon zakonisht 6–12 muaj pas fillimit të menstruacioneve (menarkës).

• Zakonisht zbutet me kalimin e viteve ose pas lindjes.

• Shkaktohet nga rritja e prostaglandinave që nxisin kontraktime të forta të mitrës.

Dismenorea sekondare

• Është pasojë e një sëmundjeje të identifikueshme gjinekologjike.

• Fillon zakonisht më vonë, pas moshës 25 vjeç.

• Shpesh përkeqësohet me kalimin e kohës dhe nuk përmirësohet pas menstruacioneve.

• Shkaqet më të zakonshme janë:

• Endometrioza

• Adenomioza

• Fibromat uterine

• Infeksionet pelvike

• Stenoza e qafës së mitrës

• Përdorimi i pajisjeve intrauterine (DIU) në raste të rralla

Simptomat kryesore

• Dhimbje të forta në pjesën e poshtme të barkut (shpesh e shtrirë në shpinë ose kofshë)

• Fillojnë 1–2 ditë para menstruacioneve dhe zgjasin 2–3 ditë

• Intensiteti i dhimbjes mund të jetë pulsatil ose i vazhdueshëm

• Mund të shoqërohen me:

• Të përziera (nauze) dhe të vjella

• Diarre ose kapsllëk

• Marramendje

• Djersitje

• Dhimbje koke

• Lodhje e theksuar

• Crregullime emocionale (nervozizëm, ankth)

Faktorët e rrezikut për dismenorenë primare

• Menarkë e hershme

• Cikli menstrual i parregullt ose i gjatë

• Menstruacione me fluks të shtuar

• Mungesa e lindjeve

• Historia familjare me dismenorre

• Pirja e duhanit

• Stresi psikologjik

Kur duhet të kërkoni ndihmë mjekësore?

• Nëse dhimbjet përkeqësohen papritur pas viteve të adoleshencës

• Nëse dhimbja nuk reagon ndaj ilaçeve të zakonshme si ibuprofeni

• Nëse cikli bëhet i çrregullt, i rëndë ose shumë i dhimbshëm

• Nëse shoqërohet me rrjedhje jonormale, temperaturë ose infertilitet

• Nëse dhimbja vazhdon për shumë ditë pas mbarimit të menstruacioneve

 Diagnostikimi

• Mjeku mund të sugjerojë:

• Ekzaminim gjinekologjik për të vlerësuar ndonjë shkak anatomik

• Ekografi pelvike – për të kontrolluar për fibroma, ciste endometriozë

• Analiza gjaku nëse ka shenja të inflamacionit apo anemia

• Laparoskopi – në raste të dismenoresë sekondare të dyshuar (veçanërisht endometriozë)

• MRI në raste më komplekse

Trajtimi

Trajtimi i dismenoresë primare

• Barnat antiinflamatore jo-steroide (NSAID) si Ibuprofen, naproksen, diklofenak

Ulin nivelin e prostaglandinave dhe zbusin dhimbjen

Duhet të merren që në shenjat e para të dhimbjes ose edhe 1 ditë para ciklit në mënyrë parandaluese

• Kontraceptivët hormonalë (pilulat, unaza vaginale, injeksionet ose spiralet hormonale)

Frenojnë ose ndalojnë ovulimin, duke reduktuar intensitetin e menstruacioneve

Zakonisht përdoren në gra që duan edhe mbrojtje kontraceptive

• Ndryshime në stilin e jetesës

Aktiviteti fizik i rregullt

Ushqyerje e shëndetshme, reduktim i kafeinës dhe sheqerit

Teknikat e relaksimit si joga, meditimi apo masazhi abdominal

Ngrohje lokale (borsa me ujë të ngrohtë në bark)

Trajtimi i dismenoresë sekondare

Trajtimi varet nga shkaku bazë, dhe mund të përfshijë:

• Trajtim specifik për endometriozën (medikamentoz ose kirurgjik)

• Heqja e fibromave ose trajtim hormonal për to

• Trajtimi i infeksioneve nëse ka të dhëna për to

• Kirurgji (laparaskopike apo histerektomi) në raste të rënda apo rezistente ndaj terapisë

Parandalimi dhe këshilla praktike

• Filloni trajtimin menjëherë me shenjat e para të dhimbjes

• Mbani një ditar menstrual për të identifikuar modelet e dhimbjes

• Flisni hapur me gjinekologun nëse dhimbja ndikon në jetën tuaj personale apo profesionale

• Mos e normalizoni dhimbjen e rëndë me mendimin e gabuar që është e zakonshme,